Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 14, 2016
posted by Librofilo at Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 14, 2016 | Permalink
Πόλη στις φλόγες
Ο θόρυβος γύρω από το μυθιστόρημα “ΠΟΛΗ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ” (“City on fire”), είχε ξεκινήσει προτού ακόμα εκδοθεί. Το τεράστιο χρηματικό ποσό που δόθηκε για την αγορά των δικαιωμάτων του στον πρωτοεμφανιζόμενο Αμερικανό συγγραφέα Garth Risk Hallberg (Baton Rouge,Louisiana 1978),η αναμονή για κάτι “σπουδαίο που έρχεται”, η σχεδόν ταυτόχρονη κυκλοφορία του βιβλίου σε όλο τον δυτικό κόσμο, δημιούργησαν ένα τεράστιο βιβλιοφιλικό (και όχι μόνο) hype που εμπορικά έκανε σίγουρα καλό στον εκδοτικό οίκο, δεν ξέρω όμως πόσο καλό έκανε στην ψύχραιμη αποτίμηση του βιβλίου και στην διαχρονική του αξία, διότι το βιβλίο είναι εξαιρετικό και θα ήταν άδικο να κριθεί μόνο από τη διαφημιστική καμπάνιά του.

Για τι είδους βιβλίο ακριβώς μιλάμε λοιπόν; Η “Πόλη στις φλόγες” (Εκδ. Κέδρος, (πολύ καλή) μετάφρ. Γ.Κυριαζής, σελ.1024), είναι ένα ογκώδες χορταστικό και πολυσύνθετο μυθιστόρημα που εμπεριέχει εντός του πολλά είδη. Αστυνομική πλοκή, μυθιστόρημα μαθητείας και ενηλικίωσης, οικογενειακό δράμα, κοινωνικό σχόλιο. Πολυπρόσωπο και δαιδαλώδες αλλά καθόλου χαοτικό, μας μεταφέρει στη Νέα Υόρκη του 77, μια πόλη πολύ διαφορετική από αυτή που διαμορφώθηκε μετά την δημαρχία Τζουλιάνι (την δεκαετία του '90), μια μεγαλούπολη σε παρακμή, όπου δεν αισθανόσουν ασφαλής μετά τη δύση του ήλιου, με την εγκληματικότητα και την παραβατικότητα σε έξαρση όπου όλα δείχνουν να καταρρέουν, να διαλύονται. Η χρονική περίοδος που καλύπτει το μυθιστόρημα είναι από τον Δεκέμβριο του 1976 μέχρι το μεγάλο black-out του Ιουλίου του 1977 με αρκετά flash-backs στην πλοκή.

Ο Hallberg χρησιμοποιεί παλιά και δοκιμασμένα υλικά για να πλάσει την ιστορία του. Ξεκινάει ουσιαστικά με ένα κλασσικότροπο τρικ (του είδους που θα άρεσε στον Chesterton και στον Wilkie Collins), ένα σχεδόν τυχαίο (όπως αρχικά παρουσιάζεται) γεγονός, ο πυροβολισμός της Σαμ, μιας πανκ φοιτήτριας σε ένα πάρκο της Νέας Υόρκης, ξετυλίγει το κουβάρι μιας υπόθεσης που περιλαμβάνει πολλές και διαφορετικές ιστορίες οι οποίες φαινομενικά ασύνδετες στην αρχή μεταξύ τους, κάπου λιγότερο ή περισσότερο, συνδέονται κατά την διάρκεια του βιβλίου.
Ένα γκέι ζευγάρι, ο έγχρωμος δάσκαλος Μέρσερ με τον “καλλιτέχνη” Γουίλιαμ Χάμιλτον Σουίνι τον τρίτο, γόνο αριστοκρατικής και πανίσχυρης οικονομικά οικογένειας, την οποία έχει εγκαταλείψει στην εφηβεία του, χαμένος στον κόσμο των ναρκωτικών, που έκανε και τον τραγουδιστή σε ένα πανκ συγκρότημα ενός δίσκου για λίγο. Τα μέλη του συγκροτήματος, ο μόνιμος ανταγωνιστής του Γουίλιαμ, ο “Νίκι Χάος” που αναλαμβάνει αρχηγός μετά την αποχώρηση του και οι υπόλοιποι, με τα ψευδώνυμα τους, “το κορίτσι του υπονόμου”, ο “Ντ.Τ.”, ο Σόλομον, που μένουν όλοι μαζί σε ένα ερειπωμένο σπίτι του Ιστ Βίλατζ. Η Σαμ που πέφτει θύμα του πυροβολισμού και βρίσκεται σε κώμα στο νοσοκομείο, ανήσυχη φοιτήτρια, πανέξυπνο και ατίθασο παιδί που εκδίδει ιδιοχείρως ένα φανζίν, το οποίο γράφει όλο μόνη της, φωτογράφος και γκρούπι του συγκροτήματος και ο κολλητός της (ή όχι και τόσο, αλλά ερωτευμένος τρελά μαζί της) Τσάρλι, παιδί των προαστίων, ένας υιοθετημένος έφηβος που κάνει την επανάστασή του και ονειρεύεται να ζήσει έντονα στη μεγάλη πόλη. Ο ιδιόρρυθμος, ανάπηρος επιθεωρητής Πουλάσκι που προσπαθεί με τον δικό του τρόπο να επιλύσει το μυστήριο γύρω από την επίθεση στη Σαμ και ο φίλος του, δημοσιογράφος Ρίτσαρντ Γκρόσκοφ, που προσπαθεί να επανέλθει στην πρώτη γραμμή της δημοσιογραφίας, γράφοντας ένα άρθρο για τον πυροτεχνουργό πατέρα της Σαμ και χάνεται μέσα στα προσωπικά του προβλήματα.

Είναι όμως κι άλλοι εξίσου σημαντικοί στην ανέλιξη της πλοκής. Η Βιετναμέζα Τζένι Νουγιέν, η Ρέιγκαν Χάμιλτον Σουίνι, αδερφή του Γουίλιαμ και ο πρώην σύζυγός της ο Κιθ ο οποίος είχε μια θυελλώδη σχέση με την Σαμ και λόγω αυτού του γεγονότος τον εγκαταλείπει η Ρέιγκαν παίρνοντας μαζί τα παιδιά τους, τον Γουίλ και την Κέιτ. Ο Χάμιλτον Σουίνι πατήρ με την δεύτερη σύζυγό του Φελίσια που προκάλεσε το ρήγμα στην οικογένεια, μαζί με τον αδερφό της τον Έιμορι Γκουλντ τον αποκαλούμενο και “Δαίμονα-αδερφό”, έναν σκοτεινό και σατανικό τύπο, αντάξιο μυθιστορηματικό ήρωα των μεγάλων βιβλίων του 19ου αιώνα.

Άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο σε αυτόν τον ιδιότυπο πολυπρόσωπο θίασο χαρακτήρων θα δώσει τον δικό του τόνο σε μια saga, στην αφήγηση του Hallberg που αργά ξετυλίγεται με τον φόντο της Νέας Υόρκης από πίσω και τις ροκ μουσικές της δεκαετίας του 70 να αποτελούν το ιδανικό soundtrack στο βιβλίο, που είναι διάσπαρτο από τραγούδια της εποχής, ονόματα τραγουδιστών και συγκροτημάτων σε ένα ανελέητο name dropping. Ο συγγραφέας με ατελείωτα μπρος-πίσω στην πλοκή, περιγράφει τις ζωές (τόσο διαφορετικές, τόσο όμοιες) των χαρακτήρων του διανθίζοντας την αφήγησή του, με διαφορετικά τυπογραφικά στοιχεία, όπως, σελίδες από το φανζίν που εξέδιδε η Σαμ, ένα μεγάλο κομμάτι από το άρθρο που έγραφε ο Ρίτσαρντ για τους πυροτεχνουργούς, μια επιστολή που βρέθηκε σε ένα συρτάρι, μια ημερολογιακή καταγραφή του γιού της Ρέιγκαν, του Γουίλ από το μέλλον. Μέσα σε όλο αυτό το “κοντρολαρισμένο χάος” αναδύονται οικογενειακές σχέσεις, ερωτικά απωθημένα, κοινωνικό σχόλιο – γραμμένα με νατουραλιστικό και στρωτό ύφος.

Στο μυθιστόρημα κυριαρχεί η υποκειμενική ματιά των χαρακτήρων. Τα περιστατικά περιγράφονται μέσα από τη ματιά του ήρωα που παρακολουθεί εκείνη τη δεδομένη στιγμή ο συγγραφέας. Η τεχνική αυτή, σαγηνευτική και άκρως λογοτεχνική, χρησιμοποιείται από τον Hallberg σε βαθμό υπερβολικό, ο αναγνώστης νιώθει την πλοκή να μη προχωράει, να κάνει κύκλους επανερχόμενη στα ίδια πλαίσια. Ορισμένοι από τους χαρακτήρες αναλύονται σε βάθος ενώ άλλοι (εξίσου ή και περισσότερο ενδιαφέροντες) μένουν στη σκιά. Ο συγγραφέας κάπου επηρεασμένος από τα Ντοστογιεφσκικά έπη, ακολουθεί τον ρυθμό του μεγάλου Ρώσου, και εστιάζει στον απόλυτο κακό όπως είναι ο δαιμονικός Έιμορι Γκουλντ (που ο κάθε αναγνώστης επιθυμεί να τσακιστεί στο τέλος) χωρίς όμως να του αφιερώσει περισσότερο βάθος όπως ίσως θα έπρεπε.

Εκείνο όμως που εντυπωσιάζει στο έπος του Hallberg είναι η ατμόσφαιρα της παρακμάζουσας Νέας Υόρκης. Τα οικοδομικά τετράγωνα που κατεδαφίζονται, καθώς πίσω τους κρύβονται οικονομικά συμφέροντα, ο συνεχής θόρυβος των δρόμων, η ανασφάλεια των κατοίκων, η οικονομική κρίση συνέπεια της πετρελαϊκής κρίσης εκείνων των χρόνων, οι μουσικές σκηνές και οι πειραματισμοί πάνω σε μουσικά είδη, η οικονομική χρεοκοπία της πόλης που ήταν προ των πυλών, η εγκληματικότητα και η παραβατικότητα που αποτελούσαν την καθημερινότητά της, η τεράστια ανεργία που επικρατούσε στην πόλη, ενώ οι 150 περίπου σελίδες που εκτυλίσσεται το μεγάλο black-out (με τις λεηλασίες και τις φασαρίες που συνέβαιναν στη διάρκειά του), που αποτελεί την κορύφωση του βιβλίου, περιγράφονται εκπληκτικά. Όλα αυτά δίνονται αριστουργηματικά από τον συγγραφέα – ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω δεν είχε καν ακόμα γεννηθεί τότε – σε ένα υπέροχο λογοτεχνικό tour-de-force που θα παρασύρει τον αναγνώστη του βιβλίου.

Απόηχοι από Ντίκενς και Ντοστογιέφσκι, λίγο από Ντελίλο, Γουάλας, Λέθεμ, Φράνζεν αλλά και βαθύς επηρεασμός από τον “Βωμό της Ματαιοδοξίας” (“Bonfire of the Vanities”) του (φιγουρατζή αλλά καλού συγγραφέα) Τομ Γουλφ, που γράφτηκε την δεκαετία του '80 (και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με τεράστια επιτυχία). Ο Hallberg έπεσε στα βαθιά και τα κατάφερε πολύ καλά - δεν είναι (ακόμα) Marra, ούτε Franzen, ούτε Safran-Foer στο μυθιστορηματικό του ντεμπούτο. Μπορεί να γίνει ακόμα καλύτερος όμως, διότι οι δυνατότητές του είναι μεγάλες. Το βιβλίο δεν είναι αριστούργημα  - θα μπορούσε να ήταν αν έλειπαν περίπου 400 σελίδες -, είναι όμως ένα μυθιστόρημα μεγάλης πνοής (από αυτά που έλκουν τους βιβλιόφιλους), εξαιρετικό και ιδιαίτερα εντυπωσιακό ως σύνθεση και καταπληκτική αναπαράσταση της εποχής, το οποίο ευτύχησε στην ελληνική μεταφορά του με μια θαυμάσια έκδοση και μια υπέροχη μετάφραση.


Υ.Γ. Ο μεταφραστής Γιώργος Κυριαζής έχει δημιουργήσει στο Spotify μια λίστα των τραγουδιών που "ακούγονται" στο βιβλίο. 


 



2 Comments:


At 19/9/16 16:17, Blogger bhoy

θα μπορούσατε να κοινοποιήσετε και τη λίστα από το Spotify;
Ευχαριστώ εκ των προτέρων

 

At 19/9/16 18:14, Blogger Librofilo

Θα δω αν μπορώ. Πάντως, αν μπείτε στο spotify και δημιουργήσετε account θα την βρείτε

 

Δημοσίευση σχολίου

~ back home