Τρίτη, Μαρτίου 24, 2015
posted by Librofilo at Τρίτη, Μαρτίου 24, 2015 | Permalink
Με τα φώτα νυσταγμένα και βαριά
Η φράση "όλα είναι δρόμος", επανέρχεται συνεχώς στο μυαλό του αναγνώστη που διαβάζει το μυθιστόρημα δρόμου και ενηλικίωσης, της Μάρτυς Λάμπρου, με τίτλο "ΜΕ ΛΥΜΕΝΟ ΧΕΙΡΟΦΡΕΝΟ" (Εκδ.Κέδρος, σελ.310), που αποτελεί μια πρωτότυπη προσπάθεια για την ελληνική πεζογραφία, η οποία δεν έχει να παρουσιάσει ιδιαίτερη βιβλιογραφία σε τέτοιου είδους λογοτεχνία. Η δε προσπάθεια γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα όταν ο συγγραφέας είναι γυναίκα και το μυθιστορηματικό πλαίσιο είναι οι περιπέτειες των οδηγών νταλίκας.

Κατά ένα μεγάλο μέρος αυτοβιογραφικό, το μυθιστόρημα της Λάμπρου, περιγράφει στιγμιότυπα από την ζωή της ηρωίδας της σε τρείς διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Στην μετάβαση από την παιδική στην εφηβική ηλικία των δώδεκα χρόνων, στην εφηβική ηλικία των δεκαπέντε χρόνων και τέλος νεαρή γυναίκα, πρωτοετής στο πανεπιστήμιο σε ηλικία δεκαοκτώ ετών. Η Σωτηρία που γίνεται Σώτη (αλλά για τον οδηγό νταλίκας πατέρα της, θα είναι πάντα ο Σωτήρης), είναι ένα παιδί ανήσυχο, ζωηρό και πανέξυπνο που μεγαλώνει σε μια επαρχιακή πόλη (στην Λιβαδειά), σε μια οικογένεια, όπου ο πατέρας λείπει συνεχώς σε ταξίδια, η μάνα παιδί εκτελεσθέντων κατά τη σφαγή του Διστόμου στη Ναζιστική κατοχή, κουβαλάει αρκετά ψυχολογικά προβλήματα που δεν την αφήνουν να επικοινωνήσει με την κόρη της, η δε γιαγιά αναπολεί έναν παππού εξαφανισμένο κατά την διάρκεια της Κατοχής, ο οποίος θεωρείται νεκρός.

Στο ασφυκτικό περιβάλλον της μικρής πόλης, ένα ταξίδι με τον πατέρα-μυστήριο και μάλιστα στην ηλικία των 12 ετών, σε σημαδεύει εφ'όρου ζωής και η μικρή Σωτηρία το απολαμβάνει με όλες της, τις αισθήσεις.Το ταξίδι με το καράβι, οι αουτοστράντες της Ιταλίας, η θέα από την καμπίνα του οδηγού, φαίνονται μαγικά στο μικρό κορίτσι. Η μακροχρόνια διαμονή στο λιμάνι του Μπάρι για να μπορέσουν να βρούν θέση στα καράβια προς την Πάτρα θα αποτελέσει ένα σοκ, καθώς θα βιώσει την ταλαιπωρία, την φτώχια αλλά και την συναδέλφωση των επαγγελματιών του δρόμου, που καθηλώνονται επί εβδομάδες μέσα στη νταλίκα τους περιμένοντας να φύγουν.

Το επόμενο ταξίδι θα είναι τρία χρόνια αργότερα. Ο προορισμός όμως θα είναι διαφορετικός, το μακρινό Βουκουρέστι της Ρουμανίας, όπου τους περιμένει ο παππούς που ξαναβρέθηκε. Ένα ταξίδι επεισοδιακό μέσα σε κακοκαιρία, η οποία έχει ως αντίκτυπο την καθυστέρηση, κινδύνους από τους δρόμους και τέλος η συνάντηση με έναν άνθρωπο που θεωρείτο νεκρός από όλους.

Στο τελευταίο ταξίδι που θα κάνει η Σώτη (πλέον) με τον πατέρα της, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Εκείνος είναι άρρωστος, προσπαθεί να ανταπεξέλθει στα βαριά οικονομικά προβλήματα που του έχει αποφέρει το λήζινγκ της νταλίκας σε μια προσπάθειά του να μείνει ανεξάρτητος, το δε ταξίδι είναι εξόχως επικίνδυνο αφού ο προορισμός είναι το Ιράκ. Κι εκείνη όμως είναι πλέον περισσότερο κατασταλαγμένη, μπορεί να βοηθήσει περισσότερο αφού μπορεί και οδηγεί το μεγάλο φορτηγό ενώ θα γνωρίσει και τον έρωτα, συναντώντας ξανά έναν άνθρωπο που είχε γνωρίσει στο προηγούμενο της ταξίδι.

Ενδιάμεσα των ταξιδιών, παρακολουθούμε την καθημερινότητα του κοριτσιού, τις κοινωνικές ανακατατάξεις που γίνονται τις δεκαετίες 80 και 90 στην ελληνική επαρχία, τα πολιτικά πάθη, τις αλλαγές μέσα στην ίδια την οικογένεια, τα οικονομικά προβλήματα που συσσωρεύονται, την προσαρμογή του παππού και την συμφιλίωση που επέρχεται με τους παλιούς αντιπάλους.

Η αφήγηση της Λάμπρου είναι χαμηλότονη και υπαινικτική. Δεν φλυαρεί, ούτε γεμίζει το κείμενο με περιττά στοιχεία ενώ υπάρχει διάχυτος ο κοινωνικός προβληματισμός. Το ταξίδι της ηρωίδας (εξαιρετικού μυθιστορηματικού χαρακτήρα, όπως και ο πατέρας άλλωστε), είναι από τη μία εξωτερικό αλλά και από την άλλη "προς εαυτόν", εσωτερικό, με τα συναισθήματα στην αφήγηση να αλλάζουν καθώς εκείνη μεγαλώνει και βλέπει τα πράγματα διαφορετικά.

Στέρεοι και αληθοφανείς χαρακτήρες, καλοκουρδισμένος ρυθμός στην αφήγηση, απλότητα στην έκφραση χαρακτηρίζουν το "Με λυμένο χειρόφρενο", ενώ η ζωντάνια και ο δυναμισμός της συγγραφέως βγαίνει στην αίσθηση που καταφέρνει να περνάει στον αναγνώστη από τον δρόμο, τη μυρωδιά της εξάτμισης και των λάστιχων, την δύναμη της θέλησης, τον σκληρό καθημερινό αγώνα. Είναι ένα ιδιαίτερα αξιόλογο μυθιστόρημα ενηλικίωσης (με το οποίο η Μάρτυ Λάμπρου τιμήθηκε με το Βραβείο Μυθιστορήματος του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το 2014), που μπορεί να διαβαστεί από όλες τις αναγνωστικές ηλικίες και να έχει τα ίδια αποτελέσματα γιατί είναι ένα βιβλίο αυθεντικό και ρέον που δείχνει τις δυνατότητες της συγγραφέως.

____________________________________________________

Ακούστε το podcast της εκπομπής Booktalks@Amagi radio, του Σαββάτου 14/3/15 με καλεσμένη την Μάρτυ Λάμπρου, με την οποία συζητάμε για το βιβλίο της "Με λυμένο χειρόφρενο". 

 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home